Je gaat naar je konijn en zet eten neer, maar je konijn gaat niet eten. Je geeft hem/haar om te testen wat lekkers, waar normaliter de kooi voor afgebroken wordt. Maar je konijn hoeft het niet. Blijft stilletjes zitten en als je het lekkers voor de neus houdt wordt de kop afgewend, of je konijn wendt zich helemaal van je af. Het kan ook dat je konijn slap of in een ongemakkelijke houding in kooi of hok ligt, en een doodzieke indruk maakt. Negen van de tien keer heeft je konijn gas. Niet behandeld gas kan extreme vormen aannemen, en tot de dood leiden. Een extreme vorm van gas is trommelzucht. Bij de eerste tekenen van gas moet actie ondernomen worden...

Gas...

Een konijn heeft een zeer gevoelig, zeer uitgebalanceerd maagdarmstelsel. De meeste problemen in geval van een ziek konijn ontstaan in het maagdarmstelsel.

Een van de meest voorkomende problemen is gas. Het ene konijn is gevoeliger voor gas dan het andere, ongeacht de grootte of het ras. Gas wordt vaak veroorzaakt door het voer wat we geven, vooral door grote hoeveelheden kool. Kool geven wordt om deze reden afgeraden. Ook stress is een zeer belangrijke oorzaak van het niet goed functioneren van darmen. Een haak aan een kies geeft pijnstress, dit kan de darmwerking vertragen en gas veroorzaken. Coccidiose, wormen, enteritis etc. kunnen gas veroorzaken. Verder kan overtollig haar in het maagdarmstelsel een snelle voedseldoorvoer belemmeren waardoor gas kan ontstaan. Dit zijn slechts enkele voorbeelden uit de lange rij van mogelijke oorzaken.
Een konijn dat in erge mate aan gas lijdt, kan sterven als je er niets aan doet....
Het gas veroorzaakt erg veel pijn, en daarom stopt het konijn met eten. Na 24 uur niet eten belandt het konijn in een zeer kritieke fase: darmimmobiliteit. Dit betekent dat de darmen, vanwege het ontbreken van voedsel, stoppen met bewegen. Dit proces is zeer moeilijk weer op gang te brengen. Als de darmen te lang stilliggen, ontstaat leverbeschadiging. De overlevingskans wordt hierdoor minimaal.

Een konijn kan niet boeren, gas kan er alleen via de onderkant uit. Vaak ontstaat gas voorin het darmstelsel, in de kronkeldarm. Het heeft dan een lange weg te gaan, voordat het via de meters lange opgevouwen darmen eindelijk bij de uitgang komt en het lichaam kan verlaten. Vaak lukt dat niet goed, en de urenlange pijn kan zoveel stress op de darmen geven dat de darmwerking helemaal stilvalt. Pijnstilling is daarom een belangrijk onderdeel van een gasbehandeling. Een andere probleemplek waar gas vaak ontstaat is de blindedarm.

Symptomen die het meest voorkomen zijn:
- Harde borrelende geluiden in de buik van je konijn, of doodse stilte. Normaal hoor je zachtjes borrelen/pruttelen als je aan de buik luistert.
- Je konijn wordt apathisch, wil met rust gelaten worden, zit vaak met de ogen half gesloten.
- Stopt met eten (hoeft zelfs de lekkerste dingen niet).
- Je konijn ligt in een ongemakkelijke of ongebruikelijke houding - gedeeltelijk op de zij om de pijn te verlichten (hoogstwaarschijnlijk met het voorste gedeelte van het lichaam wat omhoog terwijl de achterpoten relaxed lijken); of je konijn wil helemaal niet liggen maar geeft de voorkeur om rechtop te zitten in een heel rechte houding.
- Vaak zal je konijn rusteloos zijn, steeds een andere plek zoeken en met de achterpoten het stro wegtrappen, dat is vanwege de pijn.
Meer tekenen van pijn:
- - Wegrennen en zich verstoppen, als dat geen normaal gedrag is
- - Snelle ademhaling of hijgen.
- - Knarsetanden, luid, alsof er kiezels worden doorgebeten.
- De buik zal heel hard aanvoelen, of extreem zacht.
- Als je je konijn optilt, is hij (vaak) slap.
- Geen keutels, of natte.

Om voorbereid te zijn op gas is het belangrijk de volgende zaken in huis te hebben:
- Infacol (D
it is een baby-antigasmiddel, maar werkt heel goed bij konijnen. Bij drogist verkrijgbaar)
* De dosering is 1 ml per keer
of
Darmkrampdruppels van Kruidvat (
Dit is een baby-antigasmiddel, maar werkt heel goed bij konijnen.)
* De dosering is 0,6 ml per keer.
Deze middelen hebben geen invloed op de darmen, het wordt niet in het lichaam opgenomen maar werkt uitsluitend in de darmen op gas, het heeft geen invloed op verdere gegeven medicatie, dus het kan zonder bezwaar aan een konijn gegeven worden.

- Sab simplex (Dit is een baby-antigasmiddel, maar werkt heel goed bij konijnen.)
* De dosering is 1 ml per keer.
Voor Nederlandse en Vlaamse klanten hier online te koop:.

Het werkzame bestanddeel in alle genoemde middelen is simeticon.
Klik hier voor meer informatie over simeticon.

- Injectiespuitjes zonder naald, alle maten. (Bij dierenarts of apotheek verkrijgbaar.)
- Pijnstillend middel zoals meloxicam (Metacam, Meloxidyl) of Carprofen drops
- Metocloral drops dit middel werkt maagledigend en daardoor darmstimulerend, een onontbeerlijk middel bij gas.
- Laxeermiddel op basis van lactulose zoals Laxatract of Tractonorm (dierenarts) of een lactulose drank bij drogist.
- Kruik
- Stethoscoop optioneel, (eventueel kan ook met een kokertje zoals van toiletpapier geluisterd worden naar de darmgeluiden) Een goedkope maar goede stethoscoop is een verpleegsters stethoscoop, hier te koop
- Dwangvoer (bij gas het beste lichtverteerbaar voedsel, zoals bijv. baby 1e wortelhapje, supermarkt)
- Elektrolytische oplossing

BELGIE
Voor België gelden dezelfde aanwijzingen als hierboven. Je kunt Infacol kopen bij een Nederlandse internet-drogist die ook naar buitenland verstuurt.

Verder is er in België nog:
- Rodikolan. Dit zou ook allerlei darmproblemen, waaronder gas, helpen oplossen maar het is eerder een darmstimulerend en laxerend middel. Je kunt het bij de dierenarts kopen. De dosering is 3x daags 5 à 6 druppels oraal voor dwergkonijnen en kleine konijnen en 7 à 10 druppels voor grotere rassen.
(Informatie over Rodikolan is overgenomen van knagers.net)

Gas...wat moet ik doen?

Als je vermoedt dat je konijn gas heeft:
- Een buitenkonijn moet direct naar binnen gehaald worden en warmgehouden. Controleer de lichaamstemperatuur van je konijn. Als die lager is dan 38o C (dat merk je ook al snel aan koude oren, met zeer koude oorpunten), moet je je konijn opwarmen voordat hij nog verder afkoelt en in een shock raakt.
- Leg hem op een warmtematje, een warmwaterkruik, onder een warmtelamp, of houd hem tegen je aan, met een deken om hem heen. Controleer regelmatig anaal met een ingevette thermometer (voorzichtig!) om er zeker van te zijn dat de temperatuur niet steeds lager wordt.
Als de oren warmer worden, is dat een teken dat de lichaamstemperatuur wat oploopt. Het warm houden is verschrikkelijk belangrijk. In de kooi zal een binnenkonijn het stro etc. wegtrappen, en op de koude, kale bodem gaan liggen. Zorg ervoor dat het lichaam van je konijn warm blijft. Hier kan een kruik of een warmtematje uitkomst bieden.
Wanneer je konijn koud wordt maar het dier wil niet bij de warmtebron blijven, zet het dan in een kattenvervoersmand. Op de bodem een rubberen kruik, gedeeltelijk gevuld met heet water en daar overheen een handdoek, het konijn daar op. Indien nodig ook nog een deken over het konijn heen.
NB enkel een handdoek over het konijn leggen en geen andere warmtebron gebruiken geeft geen warmte genoeg aan een onderkoelend konijn.

METACAM
- Een konijn met pijn geeft het op. Begin de gasbehandeling daarom ook met een dosering Metacam. De juiste aanvangsdosering van Metacam-hond is 0,33 ml. per kg. lichaamsgewicht, daarna elke 12 uur, indien nog nodig, een herhalingsdosering van 0,16 ml. per kg. lichaamsgewicht.
Als de pijnstilling niet voldoende werkt dan mag de dosering verhoogd worden tot maximaal elke 12 uur 0,33 ml. per kg. lichaamsgewicht
LET OP! Van Metacam-kat geef je een konijn een aanvangsdosering van 1 ml. per kg. lichaamsgewicht, daarna elke 12 uur, indien nog nodig, een herhalingsdosering van 0,5 ml. per kg. lichaamsgewicht.
(NB dit zijn herziene doseringen per 2015)

METOCLORAL DROPS
- Geef je konijn een dosering Metocloral drops. Dit is een maagledigend, en daardoor darmstimulerend middel. De juiste dosering is 0,5 ml. per kg. lichaamsgewicht. Dit mag je elke 6 uur herhalen, na 6 uur is het middel namelijk uitgewerkt. Via dierenarts verkrijgbaar.

INFACOL
- Geef je konijn het eerste uur 4x (dus om de 15 minuten) 1 ml Infacol, oraal (in de bek dus). Na het eerste uur kun je verder elk uur 1 ml geven tot de toestand verbetert.
OF:
CEOLAT
- Geef je konijn van Ceolat het eerste uur 4x (dus om de 15 minuten) 1/2 tablet, oraal (in de bek dus).  Maak de tablet fijn in water en geef het met behulp van een spuitje. Als je konijn slecht blijft, moet je het elk uur 1/2 tablet blijven geven, ook 's nachts, tot de toestand verbetert
.

LAXEERMIDDEL
- Wanneer je konijn hevig in de rui is, kan het nuttig zijn om ook een dosering laxeermiddel op basis van lactulose te geven, omdat haaroverlast de oorzaak van de gasaanval kan zijn.

- Doe buik massage. Doe dit heel zacht en voorzichtig! Alleen met de vingertoppen. Dit zal helpen de pijn en het ongemak te verlichten en zet de darmen aan tot bewegen. Als je merkt dat je konijn het niet prettig vindt, en rusteloos wordt, dan stoppen. Als je konijn doodstil blijft zitten is dit een teken dat hij het prettig vindt. Je kunt ietsje steviger gaan masseren, let op de reactie van je konijn. Het moeten lichte bewegingen blijven, om geen organen te beschadigen. Massage is uiterst belangrijk, hierdoor kun je de darmen tot bewegen aanzetten. Hoor je tijdens massage of na het geven van het antigas-middel harde borrelende geluiden, dan is dat een teken dat er beweging in het gas komt.
- Probeer van tijd tot tijd of je konijn wil eten. Vanwege de pijn zal je konijn weinig interesse hebben. Als je konijn voedsel aanneemt, weet je dat het beter met hem gaat. Wat peterselie wordt vaak het eerst genomen door een konijn dat buikpijn gehad heeft.
- Geef je konijn tussendoor steeds wat water, gebruik daar een spuitje voor. Spuit niet hard in zijn bekje maar doe het voorzichtig. Misschien krijg je maar 1 ml. water per keer naar binnen. Belangrijk is dat je konijn blijft drinken. Beste is elk half uur tot een uur een paar ml. water naar binnen zien te krijgen.

- Als het al enige uren geleden is dat je konijn gegeten heeft, is het zinvol elk uur een paar ml. dwangvoer te geven. Dit kan wortelhapje zijn of gemalen biks (= geperste staafjes) met wat water tot een papje geroerd. Dwangvoer wordt met een spuitje in de bek gegeven.
- Zorg ervoor dat er voldoende hooi is. Als je konijn weer wil gaan eten, moet er veel vers hooi zijn. Zorg voor vers water. 

WANNEER ER GEEN SCHOT IN ZIT

Wanneer je konijn binnen een paar uur niet wat verbetert (zich bijv. gaat wassen), of de toestand verslechtert zelfs, of je hebt niet alle middelen in huis, dan is het nodig dat je zo snel mogelijk een konijnkundige dierenarts bezoekt. Zie hiervoor de lijst konijnkundige dierenartsen
Er moet voorkomen worden dat het gas extreme vormen aan gaat nemen (trommelzucht), want dit verloopt vrijwel altijd fataal.
- De dierenarts zal een injectie Primperid geven, dit is om de darmwerking te stimuleren zodat het gas hopelijk beter afgevoerd kan worden.
- Wanneer je zelf nog geen pijnstiller hebt gegeven dan zal je konijn een injectie krijgen met een pijnstillend middel.
- De lichaamstemperatuur zal opgemeten worden om te zien of het dier geen ondertemperatuur heeft.

- Misschien is het nodig dat je konijn een infuus krijgt, of dat er een rontgenfoto gemaakt wordt om te zien waar het gas zich precies bevindt.

NB Vervoer je konijn uiterst warm en neem een deken mee zodat het dier niet op de koude behandeltafel hoeft te liggen, warmte is van levensbelang. 

De meeste dierenartsen gebruiken helaas geen antigasmiddel zoals Equate of Infacol, dit moet dan eenmaal weer thuis gewoon doorgegeven worden, naast de medicatie die de dierenarts per injectie heeft verstrekt, of meegeeft voor thuisgebruik. Equate botst niet met andere, door een dierenarts gegeven, medicatie..

LET OP Laat de dierenarts onder geen beding Buscopan toedienen. Buscopan verslapt de darmen, waardoor ze nog minder gaan bewegen en het gas helemaal niet meer weg kan. Dit kan rampzalige gevolgen hebben.

GAS IN DE MAAG

Gas in de maag is (nog) ernstiger dan een gasophoping in de darmen. Wanneer het gas zich namelijk in de maag bevindt, is het niet of nauwelijks mogelijk om voedsel of medicatie toe te dienen, omdat de maag al overvuld is. Primperid/Primperan en pijnstiller dienen dan per injectie toegediend te worden en dit is zeker iets wat onmiddellijk gedaan moet worden. De maag, die normaal gesproken vrij plat is, loopt van links naar rechts, vlak onder de borstkas. Bij veel gas in de maag kan de maag buiten de ribben uitpuilen, deze bult is zeer duidelijk te voelen en kan enorme proporties aannemen.

Maagmassage
Een konijn kan niet boeren, daarom moet gas wat zich in de maag bevindt via de maagpoort naar de darm. Dan door de darm naar de anus en zo als (stinkende) windjes het lichaam verlaten. Dit is niet eenvoudig. Door massage kan geprobeerd worden het gas via de maagpoort richting darm te duwen. De maag wordt van linksonder naar rechtsboven gemasseerd. De beweging mag niet te zacht zijn, maar ook absoluut niet te stevig om de tere maag niet te beschadigen. Voor de massage zet je je konijn met de rug naar je toe op schoot, leg je handen om de borst. De opening van de maag naar de darmen zit rechtsboven op de rug van het konijn. Als je de vingers van de rechterhand op de maag legt en je rechterduim bovenop de rug, dan kun je met je vingers masseren en voel je (hopelijk) de luchtbellen onder je duim door naar de darmen gaan. Als het gas weg kan zal de druk op de maag afnemen. Je zult de maag steeds moeten blijven masseren opdat het gas niet weer de maag zal vullen. Tussendoor heeft het dier rustpauzes nodig. De reactie van je konijn op de massage is zeer belangrijk. Als de massage helpt, zal het dier wat gaan ontspannen. Een warmtebron onder of tegen de buik kan helpen het gas af te voeren en geeft verlichting van pijn. Wanneer er iets ruimte in de maag is, kunnen Primperan of Cisaraldrops en pijnstiller wel oraal toegediend worden.

Gas in de maag is zeer moeilijk weg te krijgen en er is kans dat de massage geen effect heeft. De dierenarts kan proberen door middel van een sonde het gas in de maag via de mond te laten ontsnappen. Verschillende dierenartsen hebben deze techniek met succes toegepast maar het lukt helaas niet altijd

- Print dit artikel en het artikel darmimmobiliteit uit, en neem het mee naar de dierenarts als deze niet konijndeskundig is!

terug