ABCESSEN BIJ KONIJNEN

Oorspronkelijke titel: Abcesses in rabbits
Auteur: Susan Brown, DVM
vertaling: Inez Pieters-Freij

wat is een abces en hoe ontstaat het
Een abces is een holte gevuld met pus, omringd door een wand van verdikt ontstoken weefsel en het is meestal het gevolg van een bacteriële infectie. De pus wordt veroorzaakt door afgestorven witte bloedcellen, die de bacteriën in de wond opvreten en dan daar niks meer kunnen doen en vervolgens afsterven.
Abcessen worden bij konijnen vaak veroorzaakt door de aërobe bacteriën (bacteriën die zuurstof nodig hebben) Pasteurella multocida, Streptococcus, Pseudomonas en Staphylococcus en een heleboel anaërobe bacteriën (bacteriën die zonder zuurstof kunnen leven).

Waar kunnen ze ontstaan?
Bij konijnen kunnen abcessen ontstaan in bijna elk orgaan van het lichaam en ook in de huid, tandwortels en botten.
De meest voorkomende oorzaken van abcessen bij konijnen zijn bijtwonden, die geïnfecteerd raken en infecties in tandwortels en traankanalen. De meeste aangezichtsabcessen zijn het gevolg van een tandziekte. Abcessen in het traankanaal kunnen het gevolg zijn van een verlengde bovensnijtand-wortel die het traankanaal blokkeert. De opgehoopte vloeistof is een perfecte broedplaats voor bacteriën en een abces kan gemakkelijk ontstaan.
Bij abcessen die intern gevormd worden kan moeilijker een diagnose gesteld worden en ze zijn moeilijker met succes te behandelen. Deze abcessen kunnen voorkomen in gebieden als de uterus (baarmoeder), longen, hart, buikvet, ingewanden en nieren.

Behandeling
Abcessen bij konijnen zijn moeilijk te behandelen. Een probleem is dat de pus die gevonden wordt in konijnen-abcessen nogal dik is, ongeveer zo dik als tandpasta, en het loopt er niet gemakkelijk uit als het abces geopend wordt. Dit maakt het moeilijk om een abces grondig te reinigen. Daar komt nog bij dat afvoerbuisjes (drains) niet gebruikt kunnen worden, omdat ze behalve niet werken (dikke pus) ook nog eens zorgen voor een continue infectiebron.
De reden voor de dikke consistentie is een ontbrekend enzym (dat wel in ander dieren aanwezig is), dat dode cellen kan afbreken tot een meer vloeibare vorm. Daarbij komt ook nog dat bij konijnen vingervormige uitsteeksels of kanalen gevormd worden naar het omringende weefsel, waar weer nieuwe abcessen kunnen ontstaan. Als deze kanalen niet verwijderd worden of schoongemaakt, komt het abces weer terug.

Er zijn vele meningen over hoe je een abces bij een konijn moet behandelen en veel hangt af van de plaats waar de infectie zich bevindt, de oorzaak van de infectie en de algemene conditie van het huisdier. Het moet echter benadrukt worden dat, welke behandeling ook gekozen wordt, er in elk geval een gezond dieet moet worden gegeven, dagelijkse beweging en een schone omgeving, om het immuunsysteem op volle toeren te laten functioneren.
Het is vaak nodig om diagnostische testen te doen om de oorzaak van het abces te achterhalen en te bepalen of er een ander ziekte aanwezig is. Deze testen kunnen inhouden: het maken van bacterie-kweken van de wand van het abces, röntgenfoto’s om de plaats en de grootte van het abces te bepalen en bloedtesten om de reactie te bepalen van het immuunsysteem en om de conditie van andere organen te bepalen.
Ongeacht de gekozen behandeling heeft een abces bij een konijn altijd een grotere kans terug te komen dan een abces bij mensen, honden of katten. Dit komt door een aantal factoren zoals: de moeilijkheid om alle ontstoken weefsel te verwijderen vanwege de plaats van het abces, het onvermogen van antibiotica om door de wand van het abces door te dringen (die wand is namelijk heel dik en er komt bijna geen bloed door), het niet kunnen gebruiken van afvoerbuisjes (drains) en het mogelijk niet behandelen van de onderliggende oorzaak van het abces..

De meeste ervaren konijnendoktoren vinden dat met een complete chirurgische verwijdering van het abces, samen met de behandeling van de onderliggende oorzaak, het konijn de beste kans heeft om helemaal te genezen. Het beste is om van alle abcessen zowel aërobe als anaërobe bacterietesten te doen, om de juiste antibioticum-behandeling te kunnen kiezen na de chirurgische verwijdering van het abces.
Klik hier voor een verslag + fotoreportage

Het is niet altijd mogelijk om een abces chirurgisch te verwijderen, vanwege de plek in het lichaam, andere ziekten bij het dier waardoor een narcose en een lange chirurgische behandeling niet mogelijk is, of gebrek aan financiële middelen bij de eigenaar. In deze gevallen kan het abces geopend worden, grondig schoongemaakt en gespoeld worden met een antiseptische oplossing. Deze procedure wordt ook meestal onder narcose uitgevoerd, tenzij het abces erg klein is.

Van de abceswand moet een bacteriecultuur worden gemaakt en een geschikt antibioticum kan worden uitgezocht, voor oraal gebruik of via een injectie toegediend. Deze wonden moeten open worden gelaten, om minstens twee keer per dag gedurende een aantal weken te spoelen. Als het abces zich te snel sluit, zal het zich alleen maar weer met pus vullen. Abcessen die op deze manier behandeld worden komen vaak terug, maar op deze manier is het mogelijk om gedurende een periode de pijn van je huisdier te verlichten.
Houd er terdege rekening mee dat alléén gebruik van orale of injecteerbare antibiotica meestal niet succesvol is, omdat deze medicijnen niet voldoende door de dikke wand van het abces heen kunnen dringen om de bacteriën in het abces te kunnen doden.
Andere methoden die gebruikt worden om abcessen te behandelen zijn periodieke injecties van de abceswand met antibiotica of andere oplossingen, of een sponsje gedrenkt met agressief materiaal of antibiotica in de schoongemaakte abcesholte doen, om de bacteriën te doden.
De meeste gevallen van abcessen hebben orale en injecteerbare antibiotica nodig. Als het hele abces volledig verwijderd is, dan behoeven antibiotica misschien niet of maar voor een korte tijd gegeven te worden. Als het abces alleen doorgestoken is en de pus wordt afgevoerd, dan moet de antibiotica-behandeling weken tot maanden doorgaan.

Sommige konijnen kunnen jaren met abcessen in verschillende plaatsen in hun lichaam leven, door ze chirurgisch te laten draineren als het nodig is. Abcessen bij konijnen vormen een dikke capsule rond de infectie, dit zorgt voor een effectieve afscheiding van de rest van het lichaam.Als het abces geen pijn veroorzaakt, kan het konijn zich gedragen alsof er niets aan de hand is.
Dit betekent echter niet, dat als je een bult op het lichaam van je konijn ziet, je dat dan maar moet negeren. Je dierenarts zou elke vreemde bult of massa zo snel mogelijk moeten onderzoeken . Hoe eerder een abces behandeld wordt hoe groter de kansen op genezing zijn.

Aanvullend: sommige bulten zijn geen abcessen, maar tumoren of cysten en zullen wellicht meteen verwijderd moeten worden.

Opsomming van de belangrijkste punten over abcessen in konijnen:

- Geef je konijn een gezonde voeding, ruime lichaamsbeweging en een schone en veilige omgeving om de vorming van abcessen te voorkomen.
- Laat alle bulten zo snel mogelijk onderzoeken door je dierenarts.
- Het is belangrijk om de oorzaken van een abces te achterhalen en niet alleen het abces te behandelen.
- Als de oorzaak van het abces niet kan worden behandeld, dan is er een grote kans dat het abces terugkomt..
- Complete chirurische verwijdering van het abces, samen met de correctie van de oorzaak, geeft de beste kans voor een complete genezing.
- Welke behandeling ook gekozen wordt is het altijd noodzakelijk door te gaan met na-controles en diagnostische testen om de kansen op genezing te vergroten.

Referentie: http://www.vin.com/PetCare/Articles/VetHospital/M01064.htm