Door Susan Smith, DVM
vertaald door Monique van Iersel

Dat schattige vragende snoetje is moeilijk te negeren, vooral als je konijntje op zijn achterpootjes zit en dat speciale snoepje zo lijkt te verdienen. En dierenwinkels verkopen een heleboel konijnensnoepjes die supergezond zijn voor jouw lieveling. Toch?

FOUT! De meeste zogenoemde konijnensnoepjes zijn het equivalent van het meenemen van je konijn naar McDonald's, zodat hij niet-voedzaam junkfood binnenkrijgt, wat schadelijk kan zijn.

Verwarrend is dat veel van deze producten aangeprezen worden op een manier die de koper laat geloven dat het product gezond is: "aanvullend voer", "goed voor het dier", "natuurlijke voedingsgewoonten", "voor een afwisselende voeding", "de beste ingrediënten". De toevoeging van "voedingsinstructies" en een "gegarandeerde analyse" leiden tot een toon van autoriteit.

Commerciële konijnensnoepjes zijn te verdelen in verschillende categorieën: pellets, grofgemalen granen, muesli-mix (gedroogde zaden, fruit en groentemixen), granen/groentenmixen en snoepjes/suikers.

Pellets (= biks, vert.)

Pellets werden besproken in het "House Rabbit Journal", deel lll, #4. Ik ga hier verder niet uitgebreid op in; wel zal ik de richtlijnen nog eens herhalen. Kies een pellet met een hoog vezelgehalte (20-25%) en een laag eiwit- (14-15%) en calciumgehalte (minder dan 1%). Beperk het voeren van pellets volgens de richtlijnen van de HRS, en geef onbeperkt hooi en veilige, verse groenten. Koop geen gemengd voer dat zaden, noten of koolhydraatrijke grofgemalen granen bevat (zie hieronder).

Grofgemalen granen

Deze variëren van "Crunchy Puffs" tot mooigevormde producten, gemaakt ter vervanging van pellets. Soms zijn deze granen gemengd met pellets. Sommige soorten bevatten dure extra's die niets goeds doen voor je konijn, zoals planten- of kruidenextracten en gevriesdroogde bacteriën. Een soort bevat minder dan de aanbevolen hoeveelheid calcium. Een andere soort heeft een kaassmaak! Deze grove granen hebben meestal een lager vezelgehalte en een hoger vetgehalte dan pellets. Ook zijn ze ontzettend duur, en worden er voedingsadviezen gegeven die bij een gecastreerd of gesteriliseerd huiskonijn zwaarlijvigheid zouden veroorzaken. De grote variëteit in vormen en kleuren zijn er meer voor het oog van de menselijke koper dan voor het konijn. Verse groenten, een beperkte hoeveelheid vezelrijke pellets en onbeperkt hooi zijn gezonder voor je konijn én voor je portemonnee.

Muesli-producten

Dit zijn mixen die gemaakt zijn van zaden en granen. Ze worden op de markt gebracht met kreten als "verrijkt met vitamines en mineralen", een "heerlijke energieleverancier" of "versterkt". Ze worden gemaakt van koolhydraat- en vetrijke zaden en granen, zoals haver, (gepofte) maïs, zonnebloempitten, aardappelen, pinda's, cornflakes en gedroogd fruit. Vaak wordt dit alles bij elkaar gehouden in sticks, met honing en andere suikers, en ze worden verkocht onder het motto dat ze nodige energie verstrekken, en dat ze in een normaal konijnenmenu thuishoren.

Zaden bevatten veel vet, en zijn prima voor vogels en overwinterende dieren. Je huiskonijn heeft deze behoeften niet; hij zou volgens de National Research Counsil niet meer dan 1,5% van zijn calorieën als vetten binnen moeten krijgen; het vetgehalte van zaden is veel hoger. De etiketten op deze muesli producten vermelden een minimaal vetgehalte van 4,5%; de echte waarde is waarschijnlijk nog hoger. Het konijnenmetabolisme is afgestemd op een dieet met een laag vetgehalte (ter vergelijking: het gemiddelde menselijke dieet bevat 35-40% vet!), en het overschot aan vetten wordt niet verbrand, maar opgeslagen als lichaamsvet. Konijnen lijken gevoeliger voor vet dan mensen, en naast de zwaarlijvigheid kan het vet zich ophopen in de lever en rond de slagaderen van je konijn (artiosclerose). Dierenartsen hebben melding gemaakt van een veel vaker voorkomen van een hepatische stenose (*obstructie van de lever) door vervetting bij konijnen die veel zaden te eten kregen; deze ziekte loopt vaak fataal af.

Deze zaden en granen zijn ook rijk aan zetmeel (*koolhydraten). Een deel hiervan wordt verteerd in de dunne darm, maar een groot deel van het zetmeel wordt pas in de blindedarm verteerd. Daar wordt het zetmeel een voedingsbron voor de blindedarmbacteriën. Zetmeel wordt in de blindedarm snel vergist, en kan tot een overgroei van bacteriën leiden en daarmee tot een gastro-intestinale stasis. Vezels daarentegen vertragen het gistingsproces in de blindedarm
Fabrikanten zeggen dat zaden en granen de knaagbehoefte van konijnen bevredigen. Hoewel dit waar is, is het veel veiliger om deze knaagbehoefte te stillen met manden van wilgentakken, onbehandeld hout, en hooi of stro.

Granen/groentemixen

Dit zijn graanproducten, die toegevoegd kunnen zijn aan gedroogde groenten, in elke denkbare vorm gegoten die enigszins op een groenteproduct lijkt. Het hoge koolhydraatgehalte van deze snacks onthoudt je konijn vezels, en overlaadt hem met suikers. Deze producten trekken de aandacht door de toegevoegde vitamines: maar deze vitamines zijn voor het grootste deel verloren gegaan door het maken van het snoepje. Echte groenten bieden evenveel, zo niet meer vitamines, en kosten stukken minder.

Snoepjes/suikers

Deze categorie omvat een keur aan producten, van yoghurtsnoepjes tot gezoete papajatabletjes. Het ergste van deze traktaties zijn de hoge suikergehaltes. Veel konijnen zijn zoetekauwen, maar zoetigheid betekent veel suiker. Zoals al besproken is, wordt een teveel aan suiker omgezet in vet, of de suikers gaan naar de blindedarm, waar de bacteriën ze voor hun energietoevoer zullen gebruiken. Hierdoor zullen de bacteriën snel een overgroei vertonen, wat tot een bacteriële disbalans leidt waardoor zelfs gastro-intestinale stasis (darmimmobiliteit) kan ontstaan. Hetzelfde kan gebeuren na het voeren van teveel fruit. Geef je konijn liever geen eenvoudige suikers, maar liever voedzame lekkere hapjes als groenten en kruiden; geef maar heel af en toe een stukje verse ananas, verse papaja of appel.

Vitamine-supplementen

In twee woorden: NIET doen. Voor bijna alle konijnen is een voeding met voldoende verse groenten, een beperkte hoeveelheid pellets van een goede kwaliteit en onbeperkt hooi, rijk genoeg aan vitamines. Hoewel sommige specifieke aandoeningen om aanvullingen in de voeding kunnen vragen, kan dit het best gedaan worden na overleg met een dierenarts.

Je bent waarschijnlijk snel geneigd om je liefde voor je konijn aan hem te laten zien door hem snoepjes te geven. Als voedingsdeskundige sprekend, adviseer ik om alleen gezonde snacks te geven, zoals de groenten die door de HRS aanbevolen worden, vers alfalfahooi, en onbehandeld hout om op te kauwen. En geef hem een hoop knuffelbeurten, die natuurlijk gratis zijn!